عملیات کربلای ۵؛ نبردی که تحسین جهانیان را به همراه داشت
تاریخ انتشار: ۱۹ دی ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۸۰۱۶۰۴
نام‌گذاری سال ۱۳۶۵ به سال سرنوشت و عدم موفقیت در عملیات کربلای ۴ بحران بزرگی را برای فرماندهان جنگ ایجاد کرده بود.
آقای هاشمی رفسنجانی به‌عنوان فرمانده عالی، ادامه جنگ را به‌شرط تضمین پیروزی مقبول می‌دانست و فرماندهان یگان‌های سپاه نیز که از نتایج عملیات کربلای ۴ دچار فشار روحی بودند و نیز استحکامات شلمچه را غیرقابل‌عبور می‌دانستند، نه‌تنها تضمین پیروزی را میسر نمی‌دیدند، بلکه کسب موفقیت در شلمچه را امکان‌ناپذیر ارزیابی می‌کردند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
اما در این میان فرمانده کل سپاه که از شکست در کربلای ۴، فقط ضعف دشمن در شلمچه را شناسایی کرده بود، از نادر افراد امیدواری بود که در جلسات تصمیم‌گیری بر اجرای عملیات در منطقه شلمچه اصرار می‌ورزید.
به هر صورت عملیات کربلای ۵ در وضعیت بسیار دشواری طراحی و اجرای آن بلافاصله در ۱۹ دی‌ماه سال ۱۳۶۵ آغاز شد که تا ۷ اسفند همان سال نیز ادامه یافت.
در این عملیات مواضع عراق در کانال پرورش ماهی، پنج‌ضلعی و شلمچه از سمت شمال مورد هجوم قرار گرفت و بسیاری از دژ‌های نفوذناپذیر تسخیر شد. فرصت دادن به نیرو‌های سپاه و واگذاری این منطقه به معنای تسلیم عراق و تحقق خواسته‌های جمهوری اسلامی ایران در جنگ بود؛ لذا عراق پذیرفت که برای سدکردن حرکت رزمندگان ایران بهای سنگینی بپردازد و با گسیل انبوه نیرو‌های خود به منطقه‌ای با وسعت کم، در زیر آتش شدید و مؤثر نیروی خودی ایستادگی نماید.
بااین‌حال ارتش عراق نتوانست مانع از سقوط مواضع خود در شرق بصره شود و ۸۰ درصد از هدف‌های عملیات کربلای ۵ تأمین شد. پیروزی ایران در این زمین، شمارش معکوس پایان جنگ را در پی داشت. عبور از استحکامات شرق بصره نشان داد، پیروزی ایران در هر وضعیت متصور است، لذا برای جلوگیری از شکست عراق تلاش گسترده‌ای صورت گرفت که درنهایت به تصویب قطعنامه ۵۹۸ انجامید.
در ادامه به عوامل و ویژگی‌های تأثیرگذار در موفقیت این عملیات اشاره می‌شود:
۱-غافلگیری دشمن
دشمن باوجود اشراف کامل بر منطقه شرق بصره و اهمیتی که برای آن قائل بود و حساسیتی که درباره این منطقه داشت ـ به‌ویژه پس از عملیات کربلای ۴ ـ در این عملیات غافلگیر شد. گردوغبار و مه غلیظی که غیرمترقبه در آخرین روز قبل از عملیات، منطقه را فراگرفت، پوششی را به وجود آورد که یگان‌ها با استفاده از آن توانستند باوجود تسلط دید دشمن بر منطقه، نیرو و امکانات خود را از عقبه‌های دور، تا پای‌کار منتقل کنند.
افزون بر این، عوامل دیگری نیز در غافلگیری دشمن مؤثر بودند که عبارت‌اند از:
۱-۱ ارزیابی اشتباه دشمن از توانایی‌ها و ضعف‌های قوای نظامی جمهوری اسلامی برای طراحی عملیات و سازمان‌دهی نیرو‌ها پس از موفق نشدن و توقف عملیات کربلای ۴،
۱-۲ فاصله زمانی کوتاه پانزده‌روزه عملیات کربلای ۵ با عملیات کربلای ۴. این فاصله زمانی برای طراحی، آماده‌سازی و اجرای عملیاتی بزرگ در طول جنگ، بی‌سابقه بود.
۳-۱ به نظر دشمن، امکان اجرای عملیات گسترده در منطقه شرق بصره برای ایران وجود نداشت، زیرا جمهوری اسلامی پس از عملیات رمضان، از اجرای عملیات گسترده در این منطقه پرهیزکرده بود، همچنین همه تلاش‌های پیشین مشترک سپاه و ارتش با فعالیت‌های مستقل ارتش بنا به دلایلی، ازجمله موانع و استحکامات دشمن در این منطقه، موفق نشده بود.
۴-۱ مواضع و استحکامات گسترده و کم‌نظیر این منطقه، به دلیل سرمایه‌گذاری دشمن، به دژی نفوذناپذیر تبدیل‌شده بود. بر این اساس، ارتش عراق اعتمادبه‌نفس بیش‌ازاندازه‌ای به دست آورده بود که در غافل‌گیری‌اش بسیار مؤثر بود.
۲-تاکتیک ویژه عملیات
تجربه موفق لشکر ۵۷ حضرت ابوالفضل (ع) و لشکر ۱۹ فجر در عملیات کربلای ۴ که ثمره حمله به جناح دشمن بود؛ نشان داد که دژ‌های مستحکم عراق تسخیر شدنی است و چنانچه از نقاط ضعف دشمن استفاده شود، سنگر‌های دشمن فرو خواهد ریخت.
طراحان و فرماندهان سپاه با آگاهی از نقطه‌ضعف دشمن، عملیات کربلای ۵ را طوری طراحی کردند که از جناح به دشمن حمله شود. بر این مبنا، انتخاب محور اصلی عملیات و انتخاب جبهه‌ای که در غرب کانال ماهی به دشمن تحمیل‌شده بود و نیز تاکتیک‌های جدید عبور، درمجموع تاکتیکی ویژه و ناشناخته برای دشمن بود و از عوامل غافلگیری دشمن محسوب می‌شد؛ بنابراین تاکتیک تهاجم به جناح دشمن در شروع تک به کار گرفته شد. در طول عملیات نیز-درصورت امکان- از رویارویی مستقیم با دشمن پرهیز می‌شد و با هدف قرار دادن عقبه‌ها و جناح‌های دشمن، سنگر‌های مستحکم فرومی‌ریخت.
این تاکتیک که در تصرف سرپل غرب کانال پرورش ماهی و تصرف پنج‌ضلعی با موفقیت اجراشده بود، در تصرف جزیره بوارین، باز کردن جاده شلمچه و تسخیر مقر‌های فرماندهی دشمن نیز به کار گرفته شد.
۳-سرعت عمل در شکستن خط و تصرف سرپل
عامل اصلی موفقیت سپاه پاسداران در عملیات کربلای ۵، سرعت عمل یگان‌های خط‌شکن در تصرف سر پل مهم در غرب کانال ماهی و تصرف جای پا در شمال منطقه پنج‌ضلعی بود. لشکر ۴۱ ثارالله (ع) که چهارراه دفاعی دشمن در مقابلش بود، پس از درهم شکستن مواضع و استحکامات دشمن، با روشن شدن هوا، توانست با موفقیت از پل عبور و سرپلی را در غرب کانال ماهی تصرف کند.
این اتفاق نیز مانند تصرف جای پا در پنج‌ضلعی به همت لشکر‌های ۱۹ فجر و ۳۱ عاشورا، دور از انتظار و تصور دشمن بود، ضمن آن‌که سرعت عمل لشکر ۱۰ سیدالشهدا (ع) در تصرف سنگر‌های دژ مرزی (ضلع شرقی پنج‌ضلعی) نیز بسیار مهم بود. سرعت عمل نیرو‌های خودی در ساعت‌های اول عملیات، سبب عقب ماندن دشمن در برابر نیرو‌های خودی شد و این وضعیت تا پایان عملیات ادامه داشت.
۴-عبور یگان از یگان
در عملیات کربلای ۵، عبور یگان از یگان، با توجه به محدود بودن منطقه عملیات و ضرورت پیشروی در عمق، به‌خوبی رعایت و اجرا شد.
عملیات را قرارگاه کربلا آغاز کرد و در مراحل بعد، دو قرارگاه قدس و نجف، پس از عبور از قرارگاه کربلا، عملیات را با پیشروی در عمق ادامه دادند.
در محور قرارگاه کربلا نیز، عبور یگان از یگان موفقیت‌آمیز بود. پس‌ازآن لشکر ۴۱ ثارالله (ع) در غرب کانال ماهی، سرپل مناسبی تصرف کرد، لشکر ۲۵ کربلا از آن عبور کرد و همین امر، در نفوذ عملیات در عمق و گسترش سرپل و حفظ آن بسیار مؤثر بود.
۵-انعطاف‌پذیری در طرح مانور
پیچیدگی منطقه عملیات و مقاومت دشمن در مراحلی از عملیات و در بعضی از مناطق، سبب تغییر طرح مانور عملیات در آخرین لحظات طراحی و در مواردی هنگام اجرای عملیات شد. به همین دلیل، در بیشتر موارد جزئیات طرح هنگام اجرا تغییر می‌کرد. این امر نشان‌دهنده انعطاف‌پذیری یگان‌های سپاه بود. این وضعیت مشکلاتی را نیز به وجود می‌آورد، اما انعطاف در طرح مانور، از عوامل مهم کسب موفقیت بود.
۶-تراکم آتش
باگذشت چند روز از عملیات، دشمن پس از پی بردن به منطقه اصلی عملیات، بیشتر یگان‌های توپخانه‌ای خود در مناطق هور الهویزه، فاو و ... را به منطقه شرق بصره منتقل کرد.
استعداد توپخانه‌های دشمن، بیش از ۴۵ گردان بود. به همین دلیل، بدون هیچ محدودیتی؛ آتش سنگین و پرحجمی را در سراسر منطقه عملیات اجرا می‌کرد. در مقابل، مسئولان توپخانه‌های سپاه پاسداران نیز اجرای آتش ر ا طوری طراحی کرده بودند که قوای دشمن را در وضعیتی قرار می‌داد که تا آن زمان با آن روبرو نشده بودند. درمجموع، آتش ۲ طرف بسیار شدید بود. پس از تصرف سرپل غرب نهر جاسم، تمرکز آتش دشمن در این منطقه طوری بود که کوچک‌ترین چیزی روی زمین سالم نمی‌ماند. در این وضعیت، تخلیه اسیران از منطقه نهر جاسم دشوار بود. در مقابل، آتش خودی نیز به حدی شدید بود که هر یگانی از دشمن، در ابتدای ورود به منطقه، مرعوب و زمین‌گیر می‌شد و پس از دادن تلفات بسیار، سازمان خود و روحیه جنگیدن را از دست می‌داد.
در روزهای آخر از تراکم آتش خودی که یکی از عوامل موفقیت عملیات بود، به علت کمبود مهمات کاسته شد و مسلماً اگر مهمات و قبضه‌های توپ کافی در اختیار بود، نتایج بهتری حاصل می‌شد.
۷-استقامت و فداکاری
ابعاد اعتقادی جنگ همواره یکی از عوامل اصلی مقاومت و موفقیت رزمندگان اسلام بوده است. میزان اثرگذاری این عامل در عملیات‌های گوناگونی که سپاه پاسداران اجرا می‌کرد و در بین نیرو‌های مختلف، متفاوت بود.
عملیات کربلای ۵ از این بعد نیز نمونه بود. حضور فرماندهان در خط، اگرچه موضوع جدیدی نبود، در این عملیات جلوه دیگری داشت. قرارگاه نیروی زمینی سپاه پاسداران در پنج‌ضلعی، زیر آتش پرحجم دشمن و قرارگاه‌های کربلا، قدس و نجف همه در چند صد متری خط درگیری یا دفاعی مستقر بودند.
برادر عزیز جعفری فرمانده قرارگاه قدس با خمپاره ۶۰ دشمن، در خط نهر جاسم مجروح شد. در غرب کانال ماهی فرماندهان نیز هم پای رزمندگان، حماسه آفریدند. فرماندهان لشکر‌های ۴۱ ثارالله (قاسم سلیمانی)، ۲۵ کربلا (مرتضی قربانی) و ۲۷ حضرت رسول (محمد کوثری)، در یک نوار باریک که فاصله سنگر فرماندهی‌شان از خط اول درگیری، ۱۰۰ متر هم نمی‌شد، زیر تیر مستقیم تانک‌ها و گلوله‌باران بسیار شدید دشمن، عملیات را هدایت می‌کردند.
همین فرماندهان، بااین‌همه رشادت و ازخودگذشتگی، در برابر حماسه‌آفرینی‌های رزمندگان بسیجی و پاسدار سر تعظیم فرود می‌آوردند.
منطقه پنج‌ضلعی، در روزهای اول و سرپل نهر جاسم در روزهای بعدی عملیات نیز، صحنه نمایش حماسه‌ها بود. هنگام تکمیل عملیات کربلای ۵ در همین منطقه بود که فرمانده رشید لشکر ۱۴ امام حسین (ع)، حاج حسین خرازی به فیض شهادت نائل شد.
۸- سرعت عمل در بازسازی یگان‌ها
ارتش عراق بیش از ۱۰۰ یگان رزمی را وارد منطقه شرق بصره کرد که پس از انهدام هر یگان، یگان جدید را جایگزین آن می‌کرد. در مقابل سپاه پاسداران که به‌طور مستقل طراحی و اجرای عملیات کربلای ۵ را بر عهده داشت، نزدیک به ۳۰ یگان را وارد عملیات کرده بود و بدون استراحت یا بازگشت به عقبه، مأموریت جدیدی را عهده‌دار می‌شد.
تداوم عملیات و شدت درگیری، بازسازی یگان‌های سپاه و به‌کارگیری دوباره آنها را ضروری کرده بود... به همین دلیل، فرمانده کل عملیات (محسن رضایی) پس از فراخوانی همه مسئولان مناطق سپاه پاسداران به قرارگاه عملیاتی خاتم‌الانبیا (ص)، بر ضرورت جذب و سازمان‌دهی نیرو و بازسازی یگان‌ها، تأکید کرد.
درمجموع، قابلیت و توانایی سپاه پاسداران در طراحی و اجرای عملیاتی با این وسعت و پیچیدگی که به در هم شکستن قوی‌ترین استحکامات دشمن در شرق بصره انجامید، به‌مثابه، اصلی خدشه‌ناپذیر تأیید و تثبیت شد.
بعد‌ها یکی از کارشناسان خارجی، از عملیات کربلای ۵ به‌عنوان برجسته‌ترین عملیات ایران در طول جنگ تحمیلی یادکرد و یکی از رهبران مشهور کشور‌های غیر متعهد، در دیدار با هیئت دیپلماتیک ایران گفت: ارتشی که استحکامات عراق در منطقه شرق بصره را تسخیر کرده باشد، قوی‌ترین نیروی زمینی خاورمیانه را در اختیار دارد.
منبع: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس
منبع: باشگاه خبرنگاران
کلیدواژه: جنگ دفاع مقدس کربلای 5 عملیات کربلای عملیات کربلای ۵ عملیات کربلای ۴ منطقه شرق بصره سپاه پاسداران اجرای عملیات سرعت عمل پنج ضلعی یگان ها نیرو ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۸۰۱۶۰۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
الحوثی: خیزش دانشجویان در آمریکا مقامات این کشور را رسوا کرد
به گزارش گروه سیاست خبرگزاری علم و فناوری آنا به نقل از المیادین، «عبدالملک الحوثی» رهبر جنبش انصارالله یمن در سخنرانی امروز پنجشنبه خود تاکید کرد: ما امروزه شاهد کشف گور‌های دسته جمعی در نوار غزه هستیم. دست کم ۱۴۰ گور دسته جمعی توسط دشمن صهیونیستی به وجود آمده است.
آمریکا خواهان ادامه نسل‌کُشی در غزه است
وی اضافه کرد: دشمن صهیونیستی صد‌ها پیکر شهدای فلسطینی را نابود و آنها را در گور‌های دسته جمعی دفن کرد. این جنایت نسل‌کُشی در قبال بیماران و کادر درمان غزه نیز صورت گرفته است. در خصوص ایجاد بندر شناور در اراضی اشغالی باید بگویم که آمریکا به این بهانه به دنبال حضور نظامی برای خود و انگلیس در این منطقه است. این کشور می‌خواهد از طریق گذرگاه دریایی، کمک‌های ارسالی به مردم نوار غزه را تحت کنترل خود قرار دهد.
الحوثی تاکید کرد: کشور آمریکا با تحقق آتش بس مخالف بوده و می‌خواهد نسل‌کُشی در غزه ادامه پیدا کند. اما با این وجود شاهد خیزش و بیداری دانشجویان در آمریکا هستیم. از ۲ هفته قبل دانشجویان ۷۹ دانشگاه در آمریکا به پا خواسته و این خیزش به دانشگاه‌های دیگر نیز کشیده شده است.
خیزش دانشجویان سند رسوایی آمریکا است
وی بیان کرد: خیزش دانشجویان در حمایت از نوار غزه باعث دیوانگی نهاد‌های حامی دشمن صهیونیستی شده است به طوری که نتانیاهو این دانشجویان را نازی توصیف کرده است. این فعالیت‌های دانشجویی مسالمت آمیز، مقامات آمریکا را رسوا کرده است. جهانیان میزان اعمال خشونت در جریان بازداشت دانشجویان بی گناه در آمریکا و برخی اساتید را دیده اند. این عملیات بازداشت در دانشگاه‌های آمریکا بیشتر شبیه حمله نظامی علیه دانشجویان است.
رهبر جنبش انصارالله یمن تاکید کرد: در برخی دانشگاه‌ها شاهد استفاده از گلوله‌های ساچمه‌ای و پرواز هلی کوپتر‌ها بر فراز این دانشگاه‌ها با هدف ترساندن دانشجویان بودیم. سکوتی که بر اکثر کشور‌های عربی سایه افکنده شرم آور است و به هیچ وجه با ماهیت اسلام و مسئولیت‌های انسانی هماهنگ نیست.
وی اضافه کرد: نگرانی مقامات آمریکایی از خیزش دانشجویان و برخورد خشونت آمیز علیه آنها بیانگر میزان تاثیرگذاری این بیداری است.
رکود اقتصادی رژیم صهیونیستی در پی عملیات‌های مقاومت
عبدالملک الحوثی تاکید کرد: مقاومت فزاینده در غزه قطعا نتیجه بزرگی به دنبال خواهد داشت. این وعده الهی با وجود ذلت و خواری گسترده کشور‌های عربی و اسلامی محقق می‌شود. عملیات نیرو‌های حزب الله علیه مواضع دشمن صهیونیستی از لحاظ کمی و کیفی ادامه دارد. تاثیر این عملیات بر دشمن صهیونیستی بسیار زیاد و روزافزون است. عملیات نیرو‌های مقاومت در جبهه شمالی تاثیر به سزایی بر رکود اقتصادی و دیگر ابعاد در رژیم صهیونیستی گذاشته است.
وی اضافه کرد: در بندر ام الرشراش شاهد تاثیر آشکار عملیات نیرو‌های یمنی و عملیات در دریای سرخ هستیم. ما طی هفته جاری دست کم هشت عملیات در خلیج عدن و دریای عرب تا اقیانوس هند و جنوب اراضی اشغالی انجام دادیم. این هشت عملیات با شلیک ۳۳ موشک بالستیک و هدایت شونده و پهپاد انجام شد.
رهبر جنبش انصارالله یمن تاکید کرد: ما شش کشتی مرتبط با دشمن صهیونیستی، آمریکا و انگلیس را هدف قرار دادیم. تاکنون ۱۰۷ کشتی که با دشمنان در ارتباط بودند هدف قرار گرفته اند. یک پهپاد آمریکایی مسلح از نوع ام کیو ۹ در حریم هوایی صعده ساقط شد که سومین پهپاد طی این دوره به شمار می‌رود. آمار عملیات انجام شده از آغاز طوفان الاقصی تاکنون به ۱۵۶ عملیات در دریا و جنوب اراضی اشغالی می‌رسد.
تداوم عملیات‌های دریایی پیچیده علیه تل آویو
رهبر جنبش انصارالله یمن اضافه کرد: عملیات علیه کشتی‌های مذکور با استفاده از ۶۰۶ موشک بالستیک، هدایت شونده و پهپاد از آغاز طوفان الاقصی تاکنون انجام شده است. کارشناسان امر می‌دانند که عملیات دریایی نیرو‌های یمنی پیچیده و مهم و بر پایه توان پیشرفته است. این کارشناسان امروزه می‌پرسند چگونه یمن می‌تواند اهداف دریایی را رصد و این اهداف متحرک را بزند؟ این در حالی است که نیرو‌های یمنی ناوگان دریایی و یا ماهواره ندارند. دشمنان امروزه بعد از دیدن عملیات نیرو‌های یمنی به شدت نگران شده اند. خروج ناو‌های جنگی آمریکایی و انگلیسی از دریای سرخ بیانگر عمق این شکست و نگرانی است.
وی بیان کرد: آمریکا اذعان می‌کند که توقف تجاوز به نوار غزه آتش‌های دیگر در منطقه را خاموش می‌کند. این کشور با وجود تلاش‌هایی که داشته در ممانعت از شلیک موشک‌ها و استفاده از پهپاد‌ها علیه اهداف مورد نظر شکست خورده است. خسارت‌های وارده به آمریکا و انگلیس ادامه داشته و روز افزون است. این خسارت‌های اقتصادی بعد از مشکل به وجود آمده برای انگلیس و آمریکا در اقیانوس هند ۲ برابر می‌شود.
خود را برای تشدید حمله‌ها علیه اسرائیل آماده می‌کنیم
رهبر جنبش انصارالله یمن تصریح کرد: تجاوزات آمریکا و انگلیس علیه یمن به ۴۵۲ مورد حمله هوایی و دریایی رسیده است. تعداد شهدای یمنی در نبرد «فتح موعود و جهاد مقدس» به ۴۰ تن و ۳۵ زخمی رسیده است.
عبدالملک الحوثی اضافه کرد: موفقیت مذاکرات جاری میان دو طرف و دستیابی به توافق آتش بس به معنی پایان نبرد با دشمن صهیونیستی نیست بلکه به معنی پایان این دور از درگیری‌ها است. اگر صهیونیست‌ها به تجاوزات خود ادامه دهند ما نیز خود را برای افزایش حمله‌ها علیه مواضع دشمن آماده می‌کنیم. حمایت‌های ملت یمن از مردم مظلوم فلسطین ادامه خواهد داشت.
انتهای پیام/
تداوم بارندگیها در کشور / دمای هوا در بعضی مناطق کاهش مییابد